ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက တုိင္းရင္းသား စာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈအသင္းေတြကုိ အာဏာပုိင္
ေတြက ေနာက္ထပ္ သက္တမ္းတုိးမေပးေတာ့ဘူးလုိ႔ သိရပါတယ္။ အနည္းဆုံး
တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔ ၃ ဖဲြ႔ကုိ အခုလုိ လုပ္ပုိင္ခြင့္ေတြမေပးဘဲ ထားခဲ့တာလုိ႔ ဆုိပါတယ္။
အေၾကာင္းစုံကုိ ကိုေအာင္လြင္ဦးက တင္ျပထားပါတယ္။
မြန္၊ ရွမ္း၊ ကရင္ စတဲ့ တုိင္းရင္းသား စာေပယဥ္ေက်းမႈအသင္းတခ်ဳိ႕ အခုႏွစ္အတြက္
အသင္းအဖဲြ႔ မွတ္ပုံတင္သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ ေလွ်ာက္ထားခဲ့တာကုိ အာဏာပုိင္ေတြက
ခြင့္မျပဳခဲ့တာလုိ႔ တုိင္းရင္းသားအဖဲြ႔အစည္းေတြနဲ႔ နီးစပ္သူေတြက ေျပာဆုိေနၾကတာ
ပါ။ ဒီလုိ ခြင့္ျပဳခ်က္မရခဲ့တဲ့အထဲက မြန္တုိင္းရင္းသား အသင္းတခုျဖစ္တဲ့ မြန္စာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအသင္းလည္း ပါ၀င္တယ္လုိ႔ ျမန္မာစစ္အစုိးရနဲ႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး
ရယူထားတဲ့ မြန္ျပည္သစ္ပါတီ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ႏုိင္ေအာင္မေငးက ေျပာပါတယ္။
“မြန္စာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈအသင္းက ၉၀ ခုႏွစ္ကစၿပီး အသစ္ျပန္ဖြဲ႕စည္းလိုက္တယ္။ စာေပယဥ္ေက်းမႈေကာ္မတီ၊ ေမာ္လၿမိဳင္ၿမိဳ႕၊ ဘားအံၿမိဳ႕၊ က်ဳိက္မေရာၿမိဳ႕ ဆုိၿပီးေတာ့
အဲဒီလုိ အသီးသီးဖြဲ႕ထားၾကတယ္။ အသင္းအဖြဲ႕ရဲ႕သက္တမ္းကို တႏွစ္တခါ တုိးလုိ႔ရ
မယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ဇြန္လကစၿပီး ဒီအသင္းအဖြဲ႕သက္တမ္းကို တုိးခြင့္္မျပဳေတာ့ဘူး။ အဲလုိ
ျဖစ္တယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ၾကားမိသေလာက္ေတာ့ ရွမ္းအမ်ဳိးသား စာေပယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕
ေတြေရာ၊ ကရင္အမ်ဳိးသား စာေပယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕ေတြေရာ က်ေနာ္တုိ႔နည္းတူပဲ သက္တမ္းတုိးခြင့္မျပဳဘူးလုိ႔ ၾကားသိပါတယ္။ ဘယ္လုိအေၾကာင္းေၾကာင့္လဲေတာ့
မသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ သက္တမ္းတုိးခြင့္မျပဳေတာ့ဘူးလို႔ အဲလုိပဲ မွတ္ခ်က္ခ်ထားတယ္”
တကယ္ေတာ့ အခုသက္တမ္းတုိးခြင့္ မရေတာ့တဲ့ မြန္စာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအသင္း
အေနနဲ႔ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြကုိသာ လုပ္ေဆာင္ေနတာလုိ႔လည္း ႏုိင္ေအာင္မေငးက
ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔ကေတာ့ ျပည္နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးရဲ႕ စာေပယဥ္ေက်းမႈ၊ ဥပမာ ျပကၡဒိန္ထုတ္တာတုိ႔၊ စာေပလႈပ္ရွားမႈလုပ္တာတုိ႔ ရွိၾကတယ္။ ေနာက္တခါ လူႀကီးေတြ
ဆီ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ေခါင္းေဆးမဂၤလာျပဳတာတုိ႔ ဘာတုိ႔ေတာ့ စာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈ အဲဒါ
နဲ႔ ပတ္သက္တာပဲလုပ္တယ္။ တျခားကိစၥ ထူးထူးေထြေထြလုပ္တာေတာ့ မရွိပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ၿမိဳ႕နယ္အသီးသီးမွာက သူတုိ႔ဖြဲ႕ထားတဲ့ စာေပယဥ္ေက်းမႈ အဖြဲ႕အစည္းအသီး
သီးရွိတယ္။ ဒါက ႏုိင္ငံေတာ္က သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းမဟုတ္ဘူး။ သူတုိ႔
အခ်င္းခ်င္း ေရြးေကာက္ထားတဲ့အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္တယ္။ ဒီအဖြဲ႕အစည္းနဲ႔ သူတုိ႔ေပါင္း
စပ္ၿပီး ဒီၿမိဳ႕နယ္မွာ ဥပမာ အမ်ဳိးသားေန႔လႈပ္ရွားမႈမွာ သူတုိ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈလုပ္တာပါ။
သူတုိ႔အေနနဲ႔ အဓိကေတာ့ အစုိးရကဖြင့္တဲ့ စာေပယဥ္ေက်းမႈလုပ္ငန္းေတာ့ မလုပ္ပါ
ဘူး”
တကယ္ေတာ့ အခုလုိ တုိင္းရင္းသားအသင္းအဖဲြ႔ေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ လုပ္
ေဆာင္ရာမွာ အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိေန႐ုံသာမက က်န္အခြင့္အေရး ဆုံး႐ႈံးမႈေတြလည္း ရွိေနတာေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ ခံျပင္းမႈေတြရွိတယ္လုိ႔ ႏုိင္ေအာင္မေငးက
ဆုိပါတယ္။
“က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ သက္တမ္းတုိးခြင့္မျပဳတာတုိ႔ က်ေနာ္တုိ႔မွာ ခံစားမႈေတြ အမ်ားႀကီး
ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔အမ်ဳိးသားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ခံစားမႈ။ ဥပမာအားျဖင့္ ေမာ္လၿမိဳင္
တံတားထိပ္မွာရွိတဲ့ မြန္အမ်ဳိးသားရဲ႕ ျပယုဂ္တခုျဖစ္တဲ့ ဟသၤာ႐ုပ္ပုံ တံတားၿပီးကတည္း
က သူတုိ႔ေဆာက္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေဆာက္ထားတာမၾကာဘူး၊ လြန္ခဲ့တဲ့သုံးလ
ေလာက္မွာ အဲဒီဟသၤာ႐ုပ္အစား ဆြမ္းအုပ္ကိုထည့္လုိက္တယ္။ ဒါက က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕
အမ်ဳိးသားျပယုဂ္၊ ျပည္နယ္ျပယုဂ္အေနနဲ႔ ဒီလုိျဖဳတ္လုိက္တာလည္း က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ စိတ္မေကာင္းစရာ။
“ေနာက္ၿပီးေတာ့ မြန္အမ်ဳိးသားယဥ္ေက်းမႈျပတုိက္ဆုိတာ ေမာ္လၿမိဳင္မွာ ေရွးကတည္း
ကရွိခဲ့တယ္။ ဒီျပတုိက္ကိုလည္း အခု မြန္အမ်ဳိးသားဆုိတဲ့နာမည္ မထည့္ဘဲ ယဥ္ေက်းမႈ
ျပတုိက္ဆုိၿပီး နာမည္ေျပာင္းလုိက္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အဲဒီကအစ အမ်ားႀကီး
ခံျပင္းစရာရွိတယ္။ ေနာက္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔စာေပကို ဒီလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္
သင္ၾကားခြင့္မျပဳဘူး၊ အားလည္းမေပးဘူး။ ေနာက္ ရက္ထူးရက္ျမတ္ ဥပမာ အမ်ဳိးသား
ေန႔တုိ႔လုိ၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားေန႔တို႔လုိ အဲလိုလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ လုပ္ခြင့္မေပးဘူး။ က်င္းပခြင့္မေပးဘူး။ ဒါဟာဆုိရင္ က်ေနာ္တို႔အမ်ဳိးသားကုိ တမ်ဳိးမ်ဳိးအေနနဲ႔ ထိမ္ခ်န္ဖုိ႔
ထားထားတာလား၊ မြန္ျပည္နယ္ဆုိေပမယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ မြန္႐ိုးရာရဲ႕ သမုိင္းျပယုဂ္ေတာင္ ထားခြင့္မရွိပါလားဆုိတဲ့ စိတ္မေကာင္းစရာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြးခ်င္စရာရွိတယ္။ ဒီေတြးခ်င္စရာအေပၚမွာ ေျပာေျပာေနတဲ့ တုိ႔တာ၀န္အေရးသုံးပါးမွာပါေနတဲ့ တုိင္းရင္းသားစည္းလုံးညီၫြတ္ေရးဟာ တကယ့္လက္ေတြ႕မက်ဘူးလုိ႔ ေျပာရမွာ
ေပါ့ေလ”
မြန္စာေပနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈအသင္းကုိ အသင္းအဖဲြ႔မွတ္ပုံတင္ခြင့္ ေနာက္ထပ္ သက္တမ္း
တုိးမေပးတဲ့ကိစၥ အပါအ၀င္ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ လ်စ္လ်ဴ႐ႈခံေနရ
တဲ့အေၾကာင္း မြန္ျပည္သစ္ပါတီ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ ႏုိင္ေအာင္မေငးက ေျပာျပသြားခဲ့တာ
ပါ။
